Miesiąc: luty 2023

Faktoring opiera się na cesji wierzytelności, czyli przeniesieniu praw do wierzytelności przez dotychczasowego wierzyciela na osobę trzecią. Należność z tytułu wystawionej faktury firma przekazuje faktorowi, który spłaca ją od ręki. Niestety, nie zawsze cesja wierzytelności, zatem i faktoring, są możliwe. Jeśli w umowie między przedsiębiorcą a kontrahentem wpisano zakaz cesji, zgodny z prawem, to wtedy nie można przenieść prawa do danej należności na inny podmiot. Ostatnio wprowadzono nowelizacje prawne, które objęły także temat cesji wierzytelności. Czy zniesiono możliwość wpisania zakazu cesji do umów?

Zakaz i ograniczenie cesji wierzytelności w umowie: na czym polega?

Przypomnijmy, na czym polega zakaz cesji wierzytelności lub jej ograniczenie. W umowie dotyczącej np. współpracy między firmą a kontrahentem lub spłaty zadłużenia między dłużnikiem a wierzycielem, można wpisać zakaz cesji wierzytelności. Oznacza to, że nie ma możliwości przeniesienia prawa do danej należności na podmiot trzeci np. faktora czy giełdę długów. Zdarza się też, że strony ustalają umowne ograniczenie cesji wierzytelności. Może ono przyjąć formę:

• uzależnienia skuteczności cesji od spełnienia danych warunków np. ustalenie, że następuje tylko w formie pisemnej,
• wskazania konkretnych podmiotów, na rzecz których można dokonać cesji wierzytelności,
• uzależnienia skuteczności cesji wierzytelności od wyrażenia zgody dłużnika.

Kiedy cesja wierzytelności jest nieważna?

Jeśli w umowie jest zakaz cesji wierzytelności lub jest ona ograniczona pewnymi warunkami, które nie zostały spełnione, a zostanie ona wykonana, to cesja jest nieważna. Jak sobie radzić z zakazem cesji? Taka umowa może zostać uznana za ważną i skuteczną, gdy dłużnik wyrazi na nią następczą zgodę. Jeśli do tego nie dojdzie, cesja wierzytelności jest uważana za nigdy nie zawartą. Co warte podkreślenia, jeśli wymogiem jest uzyskanie zgody dłużnika, to o taką lepiej się ubiegać przed cesją wierzytelności, niż liczyć na następczą zgodę dłużnika już po fakcie.

Zniesienie zakazu cesji: nowe przepisy

Od jakiegoś czasu środowisko faktoringowe postuluje za zniesieniem zakazu cesji wierzytelności poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów prawnych. Prace nad nowelizacją przepisów i dyskusje o zakazie cesji wierzytelności trwały wiele miesięcy. W rezultacie 8 grudnia 2022 roku weszła w życie nowelizacja tzw. ustawy anty-zatorowej, czyli ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Jednakże nie wprowadziła ona zniesienia zakazu cesji w całości. Wpisano jedynie bezskuteczność umownych ograniczeń przelewu wierzytelności oraz zakazu cesji w transakcjach asymetrycznych, pod warunkiem, że upłynął termin wymagalności. Dokładny zapis dotyczący tej kwestii, art. 9a, brzmi: 

Art. 9a. 1. W transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca, zastrzeżenie umowne wyłączające albo ograniczające prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności staje się bezskuteczne, jeżeli zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie, a jeżeli tego terminu w umowie nie określono – od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. 

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny.

Zatem w przypadku transakcji między dużym i mniejszym podmiotem, gdy ten drugi jest wierzycielem, zapisy ograniczające lub wyłączające cesję wierzytelności są bezskuteczne, jeśli nie uiszczono zapłaty w ustalonym terminie. Mikro, mały i średni przedsiębiorca mogą dokonać przeniesienia praw do danej wierzytelności na inny podmiot.

Całkowite zniesienie zakazu cesji – kolejny krok?

Co dalej? Polski Związek Faktoringowy oraz zrzeszeni w nim faktorzy liczą na to, że dojdzie do wpisania do aktów prawnych zniesienia zakazu cesji wierzytelności, bo taki jest postulat tego środowiska od wielu lat. Dotychczasowa nowelizacja tylko częściowo rozwiązuje problem, bo w dalszym ciągu w przypadku transakcji symetrycznych lub takich, w których nie doszło do upłynięcia terminu płatności, umowny zakaz cesji czy jej ograniczenie mogą obowiązywać. Zniesienie zakazu cesji i konsekwencje takiego kroku w postaci swobodnej możliwości cesji wierzytelności w każdej sytuacji i dowolnemu podmiotowi np. faktorowi, będą mile przyjęte zarówno przez rynek faktorów, jak i faktorantów.

Zakaz cesji wierzytelności nie zawsze jest problemem. W SMEO faktoring można otrzymać,  mając taki zapis w umowie. Wystarczy uzyskać zgodę kontrahenta na cesję, a faktura będzie mogła być sfinansowana. Skontaktuj się z nami i dowiedz się więcej!

W czasie pandemii pojawił się problem braku regulacji pracy zdalnej w obowiązujących przepisach prawa. Wyniknęła potrzeba uchwalenia prawa, które odpowiadałoby obecnym realiom – gdy wiele osób wykonuje pracę zdalną lub hybrydową. Czy sejm uchwalił zmiany w kodeksie pracy?

Co z ustawą o pracy zdalnej?

Czy praca zdalna jest w kodeksie pracy? Do niedawna nie było żadnych norm regulujących pracę zdalną, ale to właśnie ma się zmienić. Prace nad nowelizacją przepisów w tym zakresie trwały od dwóch lat. Wreszcie Sejm przyjął 10 stycznia 2023 nowelizację Kodeksu pracy z przepisami dotyczącymi pracy zdalnej. Ustawa oczekuje na podpis prezydenta, potem będzie opublikowana w Dzienniku Ustaw i zacznie obowiązywać dwa miesiące po tej dacie, bo na tyle ustanowiono tzw. vacatio legis. Oznacza to, że w praktyce przepisy wejdą w życie w okolicach marca/kwietnia tego roku.

Praca zdalna: definicja w Kodeksie pracy

Nowelizacja kodeksu pracy w 2023 roku zakłada wpisanie do przepisów definicji pracy zdalnej oraz warunków jej wykonywania. W nowym kodeksie jest cały rozdział o pracy zdalnej, który zastąpi dotychczasowy o telepracy, już mocno nieaktualny.

Według nowych przepisów praca zdalna to wykonywanie obowiązków w całości lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Pracować zdalnie można w pełnym wymiarze lub częściowo, czyli hybrydowo – czasem zdalnie, czasem z biura. Każdorazowo trzeba zgłosić miejsce, z którego się pracuje. Oznacza to, że jeśli pracownik powie pracodawcy, że będzie pracować z domu, a wyjdzie do kawiarni pracować lub wyjedzie za granicę, to jest to niezgodne z prawem. Co więcej, brak Internetu czy zasięgu telefonicznego nie może być usprawiedliwieniem do niewykonywania obowiązków pracy.

Praca zdalna w umowie o pracę

Warunki wykonywania pracy zdalnej powinny być uzgadniane przy zawieraniu umowy o pracy lub już w trakcie zatrudnienia poprzez zmianę dotychczasowej umowy o pracę. Jeśli chodzi o miejsce wykonywania pracy, to nie trzeba tego wpisywać w umowę o pracę, wystarczą ustne ustalenia z pracodawcą.

Praca zdalna na żądanie

Wedle nowych przepisów dotyczących pracy zdalnej z 2023 roku każdy pracownik zyska w ciągu roku 24 dni pracy zdalnej na żądanie. Będziesz można wykorzystać te dni np. w sytuacji konieczności opieki nad dzieci czy innym członkiem rodziny, gorszego samopoczucia. W przypadku tej pracy zdalnej na żądanie nie będą obowiązywać wszystkie regulacje dotyczące pracy zdalnej – pracodawca nie będzie musiał zapewniać odpowiednich narzędzi i materiałów do jej wykonywania.

Kiedy pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej?

Wyróżniono w przepisach prawa kilka przypadków, w których pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej na wniosek pracownika, to jest:

· gdy pracownica jest w ciąży,

·  gdy pracownik wychowuje dziecko do 4. roku życia,

·  gdy pracownik jest opiekunem dziecka niepełnosprawnego lub opiekuje się innym członkiem rodziny mieszkającym ze wspólnym gospodarstwie, który posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności,

Kiedy pracodawca może odmówić pracy zdalnej?

W Kodeksie pracy zawarto też regulacje dotyczące tego, kiedy pracodawca może odmówić pracownikowi pracy zdalnej – gdy ze względu na rodzaj wykonywanej pracy czy jej organizację nie ma możliwości wykonywania obowiązków zdalnie. W takich przypadkach odmowę trzeba uzasadnić w formie pisemnej – elektronicznej lub na papierze – w ciągu 7 dni od złożenia wniosku o pracę zdalną przez pracownika.

Praca zdalna a stany nadzwyczajne i epidemie

Praca zdalna będzie mogła być też zlecona przez pracodawcę w okresach obowiązywania stanu nadzwyczajnego czy stanu zagrożenia epidemicznego lub w stanie epidemii, a także w czasie 3 miesięcy po ich odwołaniu, jeśli pracodawca z powodu siły wyższej nie będzie mógł zapewnić bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Podobne przepisy obowiązywały już obecnie.

Praca zdalna: obowiązki pracodawcy wobec pracownika

Nowe przepisy Kodeksu pracy nakładają też szereg obowiązków na pracodawcę względem pracownika wykonującego pracę zdalną, to jest:

· zapewnienie pracownikowi materiałów i narzędzi pracy,

· zapewnienie instalacji, serwisu, konserwacji narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, które są niezbędne do wykonywania pracy zdalnej, ewentualnie pokryć ich koszty,

·  pokrycie kosztów zużycia energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych i innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej,

·  zapewnienie szkoleń i pomocy technicznej niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,

·  ustalenie wysokości ekwiwalentu pieniężnego za wykorzystywanie prywatnego sprzętu pracownika np. laptopa oraz innych materiałów niezapewnionych przez pracodawcę (taki ekwiwalent nie będzie stanowić przychodu pracownika).

Po wejściu w życie nowych przepisów warunki wykonywania pracy zdalnej będą transparentne i zrozumiałe zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.