Miesiąc: kwiecień 2023

Płynność finansowa to ważny współczynnik wskazujący, jaka jest kondycja firmy i czy nie grożą jej problemy z wypłacalnością. Płynność można mierzyć kilkoma wskaźnikami. Prowadząc firmę, warto je znać. Jakie to wskaźniki i jak je wyliczyć?

Czym jest płynność finansowa?

Płynność finansowa to zdolność do regulowania na bieżąco, w terminie zobowiązań firmy. Uzyskane z działalności przychody należy przeznaczyć wpierw na pokrycie wszystkich kosztów stałych i zmiennych, np. podatki, opłaty za media i czynsz, wynagrodzenia pracowników. Czasem jednak firma napotyka na trudności z opłacaniem zobowiązań z uwagi na, na przykład, spowolnienie gospodarcze i gorsze wyniki w sprzedaży lub zatory płatnicze.

W wielu branżach jak budowlana czy transportowa stosuje się faktury z długim terminem płatności, nawet 90 dni. W tym czasie środki są zamrożone i przedsiębiorca może nie być w stanie opłacić zobowiązań, których terminu płatności nie da się odroczyć. W tej sytuacji najczęściej ratuje się finansowaniem dłużnym lub korzysta z faktoringu, pozwalającego na uzyskanie od razu pieniędzy z wystawionych faktur.

Jak przygotować się na ewentualne problemy z płynnością finansową? Najlepiej kontrolując stale jej poziom, poprzez analizę z użyciem właściwych wskaźników.

Analiza płynności finansowej

Analiza płynności finansowej może być wykonywana na dwa sposoby. Wyróżnia się podejście:

• Dynamiczne: płynność określana jest z użyciem danych związanych z przepływami pieniężnymi w konkretnym przedziale czasowym.
• Statyczne: płynność określana jest na podstawie danych z rachunku zysków i strat, bilansu lub wskaźników na określony dzień.

W tym drugim podejściu należy wykorzystać trzy wskaźniki płynności finansowej: bieżącej, przyspieszone i natychmiastowej.

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej jest podstawowym wykorzystywanym do prezentacji możliwości regulacji zobowiązań krótkoterminowych z użyciem aktywów obrotowych np. zapasów. Wylicza się go jako iloraz aktywów obrotowych i zobowiązań bieżących. Gdy wynik jest w zakresie 1,5-2,0, to wartość optymalna. Poniżej 1,0 to wynik ostrzegawczy dla firmy. Aby dogłębnie przeanalizować bieżącą płynność finansową, warto porównać wynik z danego okresu z wartościami z okresów przeszłych. Pozwoli to na zidentyfikowanie czynników kształtujących płynność finansową i ewentualną eliminację ryzyka. Gdy wskaźnik rośnie w czasie, to znaczy, że płynność firmy się poprawia. Gdy maleje – wręcz przeciwnie.

Wskaźnik płynności przyspieszonej

Wskaźnik płynności przyspieszonej określa możliwość przedsiębiorstwa do pokrywania bieżących zobowiązań aktywami płynnymi, np. inwestycjami krótkoterminowymi. Na ten wskaźnik płynności finansowej wzór obejmuje iloraz aktywów obrotowych, skorygowanych o zapasy, i zobowiązań bieżących. Także w tym przypadku wartość powinna przekraczać 1,0, bo świadczy to o możliwości regulowania zobowiązań na bieżąco. Jeśli wynik jest poniżej 1,0, to firma utraciła płynność.

Z drugiej strony, gdy wartość tego wskaźnika jest za wysoka, to oznacza, że nie są dokonywane inwestycje, a środki są przetrzymywane i nie wykorzystywane do rozwoju firmy. Porównując wartości wskaźników płynności bieżącej i szybkiej, to gdy pierwszy jest wysoki, a drugi niski, świadczy to o zaleganiu zapasów, co generuje dodatkowe koszty.

Wskaźnik płynności natychmiastowej 

Wskaźnik płynności natychmiastowej określa zdolność firmy do natychmiastowej spłaty krótkoterminowych zobowiązań z użyciem płynnych aktywów, czyli środków pieniężnych. Wylicza się go jako iloraz środków pieniężnych i zobowiązań bieżących. Optymalna wartość powinna mieścić się w zakresie 0,1-0,2.

Brak płynności finansowej to oczywiście zjawisko negatywne, ale warto wiedzieć, że nadmierna płynność też nie jest wskazana. Może bowiem skutkować utraceniem poziomu rentowności.

Dźwignia finansowa to pojęcie szeroko kojarzone z instrumentami pochodnymi. Dzięki dźwigni można liczyć na większe zyski przy mniejszym wkładzie. Jednak dźwignia finansowa odnosi się też do sposobu zarządzania finansami firmy. Każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć, czym jest dźwignia i jak ją wykorzystać w działalności.

Dźwignia finansowa: co to?

Dźwignia finansowa ma zastosowanie na rynku instrumentów pochodnych oraz w zarządzaniu przedsiębiorstwem i jego finansami. Interesuje nas szczególnie ten drugi aspekt. Firmy mogą pozyskiwać fundusze na swoją działalność, inwestycje czy rozwój od obcych podmiotów. Poza własnymi środkami, czyli zyskiem, kapitałem początkowym etc., mogą dysponować kapitałem zewnętrznym, pochodzącym np. od banków lub innych instytucji finansowych. Do środków obcych zalicza się dotacje, dofinansowania, kredyty, pożyczki, leasing, jak również zyski z emisji akcji lub obligacji. Mianem dźwigni finansowej określa się relację kapitału własnego do obcego, często stanowiącego formy zadłużenia.

Jak działa dźwignia finansowa?

Mechanizm dźwigni finansowej w finansach firmy jest podobny w działaniu do lewara przy instrumentach pochodnych. Dźwignia finansowa powoduje, że małym nakładem środków można osiągnąć nieprzeciętne zyski z inwestycji. W przypadku finansowania funkcjonowania firmy, z użyciem środków zewnętrznych, niepochodzących od przedsiębiorstwa, można wypracować większe dochody, bo przeznacza się je na np. rozszerzenie działalności, wejście na nowe rynki czy rozwój.

Stąd nazwa dźwignia czy lewar – przy niskim zaangażowaniu kapitału własnego można uzyskać spore korzyści. Tak samo jak przy lewarze w instrumentach pochodnych, im wyższa dźwignia, czyli im większy udział kapitału obcego w porównaniu do własnego, tym większe ryzyko.

Obliczenie poziomu dźwigni finansowej

Do wyliczenia poziomu dźwigni finansowej w firmie stosuje się prosty wzór:

• zysk operacyjny bez uwzględnienia odsetek od kredytów długoterminowych (netto)

należy podzielić przez:

• zysk operacyjny (brutto).

W ten sposób uzyska się procentowy wpływ zmiany zysku operacyjnego na procentową zmianę zysku brutto. Przykładowo, gdy wyjdzie wynik 1,5, oznacza to, że wzrost zysku operacyjnego o 10% przełoży się na wzrost zysku brutto o 15%.

Efekt dźwigni finansowej

Przedsiębiorcy sięgają po obcy kapitał nie tylko dlatego, że są zmuszeni do pozyskiwania środków innych niż własne, by finansować działalność. Mają też na uwadze możliwość obniżenia podatku dochodowego, bo zyskują dodatkowe koszty związane z obsługą finansowania dłużnego jak odsetki, prowizje etc. Koszt długu obcego może być niższy niż koszt kapitału własnego. Ponadto, kapitał obcy może poprawiać rentowność kapitału własnego, czyli stosunku zysku netto do kapitału własnego. Im wyższy jest ten wskaźnik, tym lepsza sytuacja finansowa firmy.

Nie zawsze jednak finansowanie działalności kapitałem obcym ma same plusy. Wyróżnia się pozytywny i negatywny efekt dźwigni finansowej, zależnie od tego, jak przekłada się ona na rentowność majątku.

• Pozytywny efekt dźwigni finansowej jest wtedy, gdy finansowanie instrumentami dłużnymi skutkuje poprawą rentowności biznesu.
• Negatywny efekt dźwigni finansowej (tzw. maczuga finansowa) występuje, gdy dodatkowe odsetki, prowizje etc. prowadzą do spadku rentowności kapitału własnego.

Wskaźnik efektu – obliczenie

Jak wyliczyć, czy występuje w firmie dodatni efekt dźwigni finansowej, czy wręcz przeciwnie? Trzeba sprawdzić, ile wynosi wskaźnik efektu dźwigni finansowej. W tym celu oblicza się rentowność kapitałów własnych (z ang. skrót ROE) oraz rentowność aktywów (z ang. skrót ROA), a następnie dzieli się ROE przez ROA. Takie wskaźniki wylicza się m.in. do sprawozdań finansowych. Gdy wynik jest powyżej 1, to oznacza pozytywny efekt dźwigni finansowej. Wynik poniżej 1 wskazuje, że zaciągnięcie dodatkowych długów nie poprawi sytuacji firmy. W takim scenariuszu warto pomyśleć o faktoringu, który nie jest finansowaniem dłużnym działalności przedsiębiorstwa. Pomaga on uzyskać szybciej środki z wystawionych faktur, czyli zarobiony zysk. Sprawdź szczegóły, kontaktując się z nami.