Dźwignia finansowa – pojęcie, które powinien znać każdy przedsiębiorca

Dźwignia finansowa to pojęcie szeroko kojarzone z instrumentami pochodnymi. Dzięki dźwigni można liczyć na większe zyski przy mniejszym wkładzie. Jednak dźwignia finansowa odnosi się też do sposobu zarządzania finansami firmy. Każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć, czym jest dźwignia i jak ją wykorzystać w działalności.

Dźwignia finansowa: co to?

Dźwignia finansowa ma zastosowanie na rynku instrumentów pochodnych oraz w zarządzaniu przedsiębiorstwem i jego finansami. Interesuje nas szczególnie ten drugi aspekt. Firmy mogą pozyskiwać fundusze na swoją działalność, inwestycje czy rozwój od obcych podmiotów. Poza własnymi środkami, czyli zyskiem, kapitałem początkowym etc., mogą dysponować kapitałem zewnętrznym, pochodzącym np. od banków lub innych instytucji finansowych. Do środków obcych zalicza się dotacje, dofinansowania, kredyty, pożyczki, leasing, jak również zyski z emisji akcji lub obligacji. Mianem dźwigni finansowej określa się relację kapitału własnego do obcego, często stanowiącego formy zadłużenia.

Jak działa dźwignia finansowa?

Mechanizm dźwigni finansowej w finansach firmy jest podobny w działaniu do lewara przy instrumentach pochodnych. Dźwignia finansowa powoduje, że małym nakładem środków można osiągnąć nieprzeciętne zyski z inwestycji. W przypadku finansowania funkcjonowania firmy, z użyciem środków zewnętrznych, niepochodzących od przedsiębiorstwa, można wypracować większe dochody, bo przeznacza się je na np. rozszerzenie działalności, wejście na nowe rynki czy rozwój.

Stąd nazwa dźwignia czy lewar – przy niskim zaangażowaniu kapitału własnego można uzyskać spore korzyści. Tak samo jak przy lewarze w instrumentach pochodnych, im wyższa dźwignia, czyli im większy udział kapitału obcego w porównaniu do własnego, tym większe ryzyko.

Obliczenie poziomu dźwigni finansowej

Do wyliczenia poziomu dźwigni finansowej w firmie stosuje się prosty wzór:

• zysk operacyjny bez uwzględnienia odsetek od kredytów długoterminowych (netto)

należy podzielić przez:

• zysk operacyjny (brutto).

W ten sposób uzyska się procentowy wpływ zmiany zysku operacyjnego na procentową zmianę zysku brutto. Przykładowo, gdy wyjdzie wynik 1,5, oznacza to, że wzrost zysku operacyjnego o 10% przełoży się na wzrost zysku brutto o 15%.

Dźwignia finansowa a planowanie inwestycji

Przedsiębiorcy często zadają sobie pytanie: co to jest dźwignia finansowa i jak może pomóc w planowaniu strategicznych inwestycji. Dzięki dźwigni finansowej firmy mogą pozyskiwać kapitał zewnętrzny na rozwój, minimalizując tym samym angażowanie własnych środków. Pozyskane fundusze można przeznaczyć na kluczowe działania, takie jak zakup nowoczesnych technologii, ekspansję na nowe rynki czy zatrudnienie wykwalifikowanych specjalistów. Warto jednak pamiętać, że efektywne wykorzystanie dźwigni finansowej wymaga precyzyjnej analizy ryzyka oraz prognozowania zysków.

Właściwe zaplanowanie inwestycji z wykorzystaniem kapitału obcego może znacząco zwiększyć skalę działalności i poprawić rentowność firmy. Jednak aby dźwignia finansowa przyniosła wymierne korzyści, należy stale monitorować wskaźniki finansowe oraz kontrolować poziom zadłużenia, aby nie przekroczyć bezpiecznego progu ryzyka.

Co to jest dźwignia finansowa i jak wykorzystać ją w praktyce MŚP?

Dźwignia finansowa może być szczególnie korzystnym narzędziem dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które często borykają się z ograniczonym dostępem do kapitału własnego. Dzięki pozyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania, firmy te mogą dynamiczniej rozwijać swoją działalność, jednocześnie zachowując płynność finansową. W praktyce oznacza to możliwość realizacji większych zamówień, inwestowania w innowacje oraz zwiększania konkurencyjności na rynku.

Mimo że dźwignia finansowa otwiera wiele możliwości, kluczowe jest odpowiednie zbilansowanie kapitału własnego i obcego. Przedsiębiorcy powinni regularnie analizować, czy poziom zadłużenia nie przewyższa ich zdolności do generowania zysków. Właściwie wykorzystana dźwignia może stać się motorem napędowym dla rozwoju biznesu, ale jej nadmierne obciążenie może prowadzić do problemów z wypłacalnością.

Efekt dźwigni finansowej

Przedsiębiorcy sięgają po obcy kapitał nie tylko dlatego, że są zmuszeni do pozyskiwania środków innych niż własne, by finansować działalność. Mają też na uwadze możliwość obniżenia podatku dochodowego, bo zyskują dodatkowe koszty związane z obsługą finansowania dłużnego jak odsetki, prowizje etc. Koszt długu obcego może być niższy niż koszt kapitału własnego. Ponadto, kapitał obcy może poprawiać rentowność kapitału własnego, czyli stosunku zysku netto do kapitału własnego. Im wyższy jest ten wskaźnik, tym lepsza sytuacja finansowa firmy.

Nie zawsze jednak finansowanie działalności kapitałem obcym ma same plusy. Wyróżnia się pozytywny i negatywny efekt dźwigni finansowej, zależnie od tego, jak przekłada się ona na rentowność majątku.

• Pozytywny efekt dźwigni finansowej jest wtedy, gdy finansowanie instrumentami dłużnymi skutkuje poprawą rentowności biznesu.
• Negatywny efekt dźwigni finansowej (tzw. maczuga finansowa) występuje, gdy dodatkowe odsetki, prowizje etc. prowadzą do spadku rentowności kapitału własnego.

Wskaźnik efektu – obliczenie

Jak wyliczyć, czy występuje w firmie dodatni efekt dźwigni finansowej, czy wręcz przeciwnie? Trzeba sprawdzić, ile wynosi wskaźnik efektu dźwigni finansowej. W tym celu oblicza się rentowność kapitałów własnych (z ang. skrót ROE) oraz rentowność aktywów (z ang. skrót ROA), a następnie dzieli się ROE przez ROA. Takie wskaźniki wylicza się m.in. do sprawozdań finansowych. Gdy wynik jest powyżej 1, to oznacza pozytywny efekt dźwigni finansowej. Wynik poniżej 1 wskazuje, że zaciągnięcie dodatkowych długów nie poprawi sytuacji firmy. W takim scenariuszu warto pomyśleć o faktoringu, który nie jest finansowaniem dłużnym działalności przedsiębiorstwa. Pomaga on uzyskać szybciej środki z wystawionych faktur, czyli zarobiony zysk. Sprawdź szczegóły, kontaktując się z nami.

Artykuł z dnia 12.04.2023 r., zaktualizowany 16.12.2024 roku.