Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce wiąże się z obowiązkiem przekazywania określonych danych fiskalnych do urzędów skarbowych. Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to standaryzowany plik elektroniczny, który zawiera szczegółowe informacje o operacjach gospodarczych przedsiębiorstwa. W najbliższych latach zakres obowiązków związanych z JPK ulegnie znacznemu rozszerzeniu – wprowadzone zostaną nowe struktury, a przesyłanie plików stanie się obowiązkowe dla szerszej grupy podatników.

Sprawdź, jak wygląda aktualny stan prawny, jakie zmiany zostały zaplanowane i kiedy będą obowiązywać nowe zasady.

Co to jest Jednolity Plik Kontrolny (JPK)?

Jednolity Plik Kontrolny to uporządkowany zestaw danych finansowych przedsiębiorstwa, generowany w formacie XML, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów.
 Celem wprowadzenia JPK było:

  • zwiększenie skuteczności kontroli skarbowych,
  • przyspieszenie analizy danych podatkowych,
  • ograniczenie wyłudzeń podatku VAT,
  • zmniejszenie liczby tradycyjnych kontroli u przedsiębiorców.

Obecnie obowiązujące struktury JPK

Aktualnie przedsiębiorcy mają obowiązek comiesięcznego przekazywania pliku JPK_V7 (połączenie deklaracji VAT i ewidencji sprzedaży/zaku­pów VAT).
 Oprócz JPK_V7 funkcjonują także inne struktury, które przesyłane są na żądanie organu podatkowego:

  • JPK_FA – faktury sprzedaży,
  • JPK_FA_RR – faktury rolnika ryczałtowego,
  • JPK_KR – księgi rachunkowe (pełna księgowość),
  • JPK_PKPIR – podatkowa księga przychodów i rozchodów,
  • JPK_EWP – ewidencja przychodów dla ryczałtowców,
  • JPK_MAG – gospodarka magazynowa,
  • JPK_WB – wyciągi bankowe.

Dotychczas JPK_PKPIR i JPK_EWP były wymagane wyłącznie w przypadku kontroli skarbowej lub innego formalnego żądania.

Nowe obowiązki w zakresie JPK – co się zmieni?

W najbliższych latach przedsiębiorcy będą musieli prowadzić podatkowe księgi przychodów i rozchodów, ewidencję przychodów oraz wykaz środków trwałych obowiązkowo przy użyciu programów komputerowych.
 Ponadto dane te będą musiały być przesyłane w formie elektronicznych plików JPK według określonych struktur logicznych.

Nowe struktury obejmują:

  • JPK_PKPiR – dane z podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
  • JPK_EWP – dane z ewidencji przychodów ryczałtowców,
  • JPK_ST – dane o środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych.

Harmonogram wdrażania zmian

  • od 2026 roku – obowiązek prowadzenia ksiąg podatkowych i ewidencji w formie elektronicznej dla pierwszej grupy podatników PIT, którzy składają JPK_VAT,
  • w 2027 roku – pierwsze przesłanie elektronicznych plików JPK_PKPiR, JPK_EWP, JPK_ST przez tę grupę (wraz z rocznym zeznaniem podatkowym),
  • od 2027 roku – obowiązek prowadzenia ksiąg elektronicznych także dla pozostałych podatników PIT (niezwiązanych z obowiązkiem składania JPK_VAT),
  • w 2028 roku – pierwsze przesyłanie plików JPK przez drugą grupę podatników.

Uwaga:

Zmiany te nie wpływają na sposób składania deklaracji PIT – obowiązek dotyczy wyłącznie sposobu prowadzenia ksiąg i ich dodatkowego przesyłania w strukturze JPK.

Dla kogo obowiązkowe będą nowe pliki JPK?

Obowiązek prowadzenia ksiąg elektronicznych i wysyłki plików JPK obejmie:

  • przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej lub podatku liniowego;
  • przedsiębiorców korzystających z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
  • zarówno czynnych podatników VAT, jak i nievatowców (w późniejszych etapach).

Struktury JPK – podstawowe informacje

Nowe pliki będą musiały być przygotowywane i wysyłane w ustrukturyzowanej formie XML.
 Programy księgowe używane do ich tworzenia będą musiały być zgodne ze standardami określonymi przez Ministerstwo Finansów.

Najważniejsze nowe struktury:

  • JPK_PKPiR – wszystkie zapisy z podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
  • JPK_EWP – wszystkie zapisy z ewidencji przychodów ryczałtowców,
  • JPK_ST – wykaz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

Korzyści i wyzwania dla przedsiębiorców

Korzyści:

  • lepsza przejrzystość danych finansowych,
  • łatwiejsze przygotowanie rozliczeń i audytów,
  • szybsza identyfikacja ewentualnych błędów księgowych.

Wyzwania:

  • konieczność aktualizacji lub zakupu oprogramowania księgowego,
  • potrzeba przeszkolenia pracowników i księgowych,
  • zwiększone obowiązki sprawozdawcze.

Jak zadbać o płynność finansową w związku z nowymi obowiązkami?

Wprowadzenie nowych obowiązków może wiązać się z dodatkowymi kosztami. Warto rozważyć narzędzia poprawiające płynność finansową, takie jak faktoring – szybkie finansowanie faktur.

Dzięki faktoringowi przedsiębiorca:

  • unika zatorów płatniczych,
  • szybciej uzyskuje środki z wystawionych faktur,
  • zmniejsza ryzyko utraty płynności finansowej.

Koszty faktoringu można ująć w kosztach uzyskania przychodu, co dodatkowo zmniejsza podstawę opodatkowania.

Udostępnij:
Oceń ten artykuł:

Paulina

Brand Manager w SMEO. Od kilkunastu lat związana z branżą marketingu, reklamy i biznesu. W SMEO odpowiada za strategię komunikacji, kreowanie wizerunku i wzmacnianie rozpoznawalności marki.