Jaką formę działalności gospodarczej wybrać?

Chcąc założyć działalność gospodarczą, musisz zdecydować się na jedną z istniejących w Polsce form prawnych. Możemy je podzielić na trzy główne grupy: jednoosobowe działalności gospodarcze, spółki osobowe oraz spółki kapitałowe. W poniższym artykule opisujemy każdą z grup wraz z wyszczególnieniem znajdujących się w niej rodzajów działalności. Wszystko po to, abyś mógł wybrać taką, jaka najbardziej odpowiada Twojemu biznesowi.

Opcja nr 1: Jednoosobowe działalności gospodarcze

Prowadzenie firmy w postaci jednoosobowej działalności gospodarczej jest obecnie najpopularniejszą formą działania w polskiej rzeczywistości biznesowej. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w samym tylko 2016 roku istniało w naszym kraju ponad 2,9 miliona firm działających w takiej właśnie formie (w porównaniu, wszystkich spółek było wtedy łącznie niecałe 800 tys.).
Jednoosobowa działalność jest najprostszą i najszybszą możliwością rozpoczęcia tworzenia swojego biznesu, posiada zredukowane do minimum formalności i nie wymaga wniesienia żadnego kapitału początkowego.

Dodatkowo, jeśli firma nie przekracza rocznych obrotów w wysokości 2 000 000 euro, może korzystać z uproszczonej księgowości: księgi przychodów i rozchodów, ryczałtu lub karty podatkowej.

Mimo wszystko, jednoosobowa działalność posiada również swoje wady. Zaliczyć do nich możemy m.in.: odpowiedzialność przedsiębiorcy całym swoim majątkiem za zobowiązania firmowe oraz konieczność opłacania składek ZUS bez względu na to, czy firma przynosi zyski.

Opcja nr 2: Spółki osobowe

Założenie spółki, w przeciwieństwie do jednoosobowej działalności, jest nieco bardziej skomplikowane, bowiem wymaga sporządzenia odpowiedniej umowy spółki, a także rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (to ostatnie nie dotyczy jedynie spółki cywilnej).

W wypadku spółek osobowych wciąż istnieje możliwość rozliczania się poprzez księgowość uproszczoną, lecz po przekroczeniu limitu 2 000 000 euro rocznych obrotów należy przejść na pełną księgowość. Podatek dochodowy każdy ze wspólników rozlicza samodzielnie

Czym się różnią spółki osobowe?

Jako, że istnieją aż cztery rodzaje spółek osobowych, warto pokrótce wyjaśnić istniejące między nimi różnice:

• spółki jawne: w przeciwieństwie do powyższych, spółki jawne wymagają już rejestracji w bazie KRS. Zaletą spółek jawnych jest fakt posiadania własnego majątku, którym w pierwszej kolejności regulowane są wszelkie wierzytelności (swoim prywatnym majątkiem wspólnicy odpowiadają dopiero po przekroczeniu przez wierzytelności jego wartości). Spółki jawne mogą być tworzone zarówno przez osoby fizyczne, jak i osoby prawne. W tym drugim przypadku wspólnik będący osobą prawną zobowiązany jest do odprowadzania podatku CIT;
• spółki partnerskie: ten rodzaj spółki umożliwia nawiązanie współpracy między dwoma przedstawicielami tzw. wolnych zawodów (np. lekarz, prawnik, architekt). Za zobowiązania spółek partnerskich odpowiadają solidarnie wszyscy wspólnicy. Same spółki w nazwie muszą mieć również przynajmniej jedno nazwisko wspólnika oraz dopisek „i Partner” lub „i Partnerzy”, jeśli jest ich więcej niż dwóch. Ważną cechą spółek partnerskich jest fakt, że poszczególni wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za szkody spowodowane przez pozostałych wspólników w związku z wykonywanym przez nich zawodem;
• spółki komandytowe: w takich spółkach jeden ze wspólników (komplementariusz) odpowiada bez ograniczeń za zobowiązania spółki, pozostali (komandytariusze) odpowiadają wyłącznie do wysokości tzw. sumy komandytowej. Taka forma prowadzenia działalności, w przeciwieństwie do pozostałych, nie umożliwia już rozliczania się przy pomocy uproszczonej księgowości – wymagana jest pełna księgowość prowadzona zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie o rachunkowości;
• spółki komandytowo-akcyjne: przypominają konstrukcją spółki komandytowe, jednak miejsce komandytariuszy zajmują w niej akcjonariusze. W przeciwieństwie do komandytariuszy, akcjonariusze nie odpowiadają w ogóle za zobowiązania spółki, a ryzykują wkładem wniesionym do spółki. Spółki komandytowo-akcyjne są również podobne do spółek akcyjnych w zakresie minimalnego kapitału zakładowego czy obowiązku funkcjonowania rady nadzorczej (takie wymogi nie dotyczą spółek komandytowych).

Opcja nr 3: Spółki kapitałowe

Najważniejszą cechą spółek kapitałowych jest konieczność wniesienia stosownego kapitału przy ich zakładaniu. Samo powołanie wymaga znacznie więcej formalności niż otwarcie jednoosobowej działalności gospodarczej, czy choćby dowolnej ze spółek osobowych. Również ich prowadzenie jest bardziej skomplikowane m.in. przez wymóg prowadzenia pełnej księgowości.

W grupie spółek kapitałowych wyróżniamy dwie formy działalności:

• spółki z o.o., gdzie kapitał początkowy wymagany do ich założenia wynosi min. 5 000 zł. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają za zobowiązania swoim majątkiem, mogą być powołane przez jedną osobę (musi ona wtedy opłacać w swoim imieniu składki ZUS, jak przy jednoosobowej działalności gospodarczej), wymagają również powołania Zarządu w niektórych przypadkach także powołania Rady Nadzorczej;
• spółki akcyjne, gdzie do założenia wymagane jest wniesienie przez wspólników kapitału w wysokości min. 100 000 zł. W wypadku powołania spółki akcyjnej konieczne jest nie tylko powołanie Zarządu, ale również przynajmniej 3-osobowej Rady Nadzorczej. Dodatkowo w przypadku tej formy działalności konieczne jest tworzenie corocznych sprawozdań finansowych sprawdzanych następnie przez biegłych rewidentów. Jest to jednocześnie jedyny rodzaj działalności gospodarczej umożliwiający emisję akcji przedsiębiorstwa na giełdzie.

Jaką formę działalności wybrać?

Jeśli chodzi o wybór formy działalności, warto, abyś dostosował ją do swoich aktualnych potrzeb. W większości przypadków na początek najlepszym rozwiązaniem staje się jednoosobowa działalność gospodarcza lub któraś ze spółek osobowych. Jednocześnie pamiętaj, że określenie formy nie oznacza obowiązku trzymania się jej przez cały czas prowadzenia działalności. W określonych sytuacjach jesteś w stanie w przyszłości rozwinąć swój biznes nadając mu zupełnie inny status. Wszystko zależy od drogi, którą obierzesz.