Miesiąc: październik 2024

W każdej firmie dążenie do zyskowności jest jednym z głównych celów. Aby go osiągnąć, przedsiębiorstwa muszą zrozumieć, jakie są ich progi i wskaźniki rentowności. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tym pojęciom, ich znaczeniu oraz sposobom analizy, które mogą pomóc w podejmowaniu lepszych decyzji biznesowych.

Czym jest rentowność przedsiębiorstwa?

Rentowność przedsiębiorstwa to wskaźnik, który pokazuje, jak skutecznie firma prowadzi swoją działalność oraz zarządza zasobami. Odzwierciedla zdolność do generowania zysków przy jednoczesnej optymalizacji kosztów. Rentowna firma osiąga większe przychody niż wydatki, co sprawia, że jej działalność jest finansowo opłacalna.

Poziomy analizy rentowności

Rentowność można analizować na różnych poziomach:

• całej firmy: ogólna ocena efektywności działalności;
• klientów i grup klientów: identyfikacja najbardziej zyskownych segmentów;
• projektów i zleceń: ocena opłacalności poszczególnych inicjatyw;
• rodzajów usług i kategorii produktów: analiza, które oferty przynoszą największe zyski.

Kluczowe czynniki wpływające na rentowność

Rentowność przedsiębiorstwa jest uzależniona od wielu aspektów, w tym:

• branży: różne sektory mają różne normy rentowności;  branże o niskiej marży operacyjnej, jak handel detaliczny, będą miały inne normy rentowności niż np. branża technologiczna czy farmaceutyczna, gdzie ROI może być wyższe, ale cykl zwrotu z inwestycji dłuższy;
• wielkości firmy: większe firmy mogą korzystać z efektu skali;
• cyklu produkcyjnego: dłuższe cykle produkcji często prowadzą do wyższej rentowności, choć też generują wyższe koszty utrzymania zapasów i wiążą się z większym ryzykiem; z kolei czasem skrócenie cyklu produkcyjnego przy zachowaniu jakości może poprawić rentowność;
• ilości sprzedawanych produktów i usług: różnorodność oferty może zwiększyć przychody;
• kosztów  wytwarzania: efektywność produkcji wpływa na rentowność;
• strategii cenowej i marketingowej: dobrze przemyślane podejście może zwiększyć przychody;
• całkowitego poziomu kosztów: kontrola kosztów to klucz do rentowności;
• struktury kosztów stałych i zmiennych: optymalizacja tych kosztów może przynieść oszczędności;
• koniunktury gospodarczej: sytuacja rynkowa wpływa na popyt i ceny;
• metody finansowania inwestycji: odpowiednie podejście do finansowania może zwiększyć rentowność;
• polityki podatkowej firmy: zarządzanie zobowiązaniami podatkowymi jest kluczowe;
• struktury asortymentu sprzedaży: odpowiednie dopasowanie oferty do potrzeb rynku.

Co to jest próg rentowności?

Próg rentowności to poziom sprzedaży, przy którym przychody przedsiębiorstwa pokrywają wszystkie jego koszty – zarówno stałe, jak i zmienne. W praktyce oznacza to, że na tym etapie firma nie generuje ani zysku, ani straty. Znalezienie tego progu jest kluczowe dla każdego przedsiębiorstwa, ponieważ pozwala na określenie minimalnej sprzedaży potrzebnej do osiągnięcia równowagi finansowej.

Jak obliczyć próg rentowności?

Aby obliczyć próg rentowności, przedsiębiorstwo musi znać swoje koszty stałe oraz zmienne. Koszty stałe to te, które nie zmieniają się niezależnie od poziomu produkcji, takie jak czynsz czy pensje pracowników. Koszty zmienne natomiast rosną wraz z produkcją, np. koszty surowców. Próg rentowności można obliczyć za pomocą kilku wzorów.

• Ilościowy próg rentowności można obliczyć, dzieląc koszty stałe przez różnicę między ceną sprzedaży a jednostkowym kosztem zmiennym ( to na przykład koszty surowców, energii czy nadgodzin podzielone na liczbę wyprodukowanych jednostek).
• Wartościowy próg rentowności można obliczyć, mnożąc próg ilościowy przez cenę sprzedaży.
• Procentowy próg rentowności oblicza się, dzieląc próg ilościowy przez przewidywany popyt i mnożąc przez 100%.

Wskaźnik rentowności: klucz do oceny efektywności

Wskaźnik rentowności to miara, która pozwala na ocenę efektywności działania firmy. Istnieje wiele różnych wskaźników rentowności, ale najczęściej analizowane to ROE, ROA, ROS i ROI.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE)

Wskaźnik ROE mierzy procentowy zysk, czyli stopę zwrotu z inwestycji, który przypada na kapitał własny przedsiębiorstwa. Wysoki poziom tego wskaźnika sugeruje, że firma generuje znaczne nadwyżki finansowe, co może umożliwić wypłatę dywidend. Jeśli przedsiębiorstwo korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania, może to przyczynić się do dalszego wzrostu ROE.

Wskaźnik rentowności aktywów (ROA)

Wskaźnik ROA określa, jaką część zysku netto przedsiębiorstwo osiąga w stosunku do wartości swoich aktywów, zarówno trwałych, jak i obrotowych. Umożliwia on ocenę efektywności wykorzystania zasobów majątkowych, takich jak maszyny, nieruchomości, komputery czy wartości niematerialne i prawne. Wyższa wartość ROA wskazuje na lepszą sytuację finansową firmy, co czyni ten wskaźnik istotnym kryterium oceny dla banków przed przyznaniem kredytu.

Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS)

Wskaźnik ROS umożliwia obliczenie rentowności netto, która wskazuje procentowy udział zysku w przychodach ze sprzedaży po uwzględnieniu wszystkich kosztów oraz podatków. Spadek wartości tego wskaźnika może sugerować, że firma musi zwiększyć sprzedaż produktów lub usług, aby osiągnąć zamierzoną marżę.

Wskaźnik rentowności inwestycji (ROI)

Wskaźnik ROI określa rentowność kapitału zaangażowanego przez firmę, niezależnie od źródła finansowania (mogą to być np. pożyczki, faktoring). Wskazuje stopę zwrotu z inwestycji. Jeśli ROI znacznie przewyższa koszty zewnętrznego finansowania, firma ma możliwość skalowania działalności bez konieczności posiadania dużego kapitału własnego.

WACC: średni Ważony Koszt Kapitału

Dodatkowo w ocenie rentowności firmy, zwłaszcza w kontekście inwestycji, warto wyliczyć WACC. To Średni Ważony Koszt Kapitału, którego analiza daje odpowiedź na to, czy firma generuje zyski przewyższające koszt finansowania (zarówno kapitału własnego, jak i obcego).

EBIT

EBIT to zysk operacyjny, który oblicza się przed uwzględnieniem podatków i odsetek. W analizie finansowej jego stosowanie pozwala na łatwiejsze porównywanie wyników działalności różnych firm, niezależnie od ich poziomu dźwigni finansowej i obciążeń podatkowych.

EBITDA

Wskaźnik EBITDA (zysk przed odsetkami, podatkami i amortyzacją) dostarcza szerszego obrazu wyników operacyjnych firmy niż EBIT. Dzięki uwzględnieniu amortyzacji, która jest dodawana z powrotem do EBIT, eliminowany jest wpływ kosztów niegotówkowych, co lepiej odzwierciedla generowanie przepływów pieniężnych. EBITDA jest powszechnie wykorzystywana do oceny efektywności operacyjnej przedsiębiorstwa oraz jego potencjału w zakresie przepływów gotówkowych.

Jak zwiększyć rentowność przedsiębiorstwa?

Dbanie o rentowność firmy powinno rozpocząć się jak najwcześniej, najlepiej już na etapie tworzenia biznesplanu. Jeśli działalność zaczyna przynosić mniejsze zyski, warto rozważyć poniższe działania, które mogą pomóc poprawić rentowność jak np.:

• redukcja kosztów operacyjnych,
• zmiana formy opodatkowania,
• inwestycje w szkolenia dla pracowników,
• zwiększenie inwestycji w marketing,
• oferowanie dodatkowych usług,
• inwestycje w nowoczesne technologie,
• rozszerzenie oferty,
• automatyzacja procesów.

Znaczenie analizy rentowności

Analiza finansowa rentowności jest niezwykle ważna dla przedsiębiorców, ponieważ umożliwia efektywne zarządzanie firmą. Dzięki niej można ocenić, czy podejmowane działania są opłacalne i przynoszą oczekiwane zyski. Regularna ocena rentowności wspiera procesy planowania i prognozowania rozwoju przedsiębiorstwa. Umożliwia również identyfikację błędów w zarządzaniu, ich szybką korektę oraz skoncentrowanie się na najbardziej zyskownych obszarach działalności.

 

 

Płynność finansowa przedsiębiorstwa jest w dużej mierze uzależniona od poziomu oraz struktury kapitału obrotowego netto, znanego jako kapitał pracujący. Co to jest? Przyjrzymy się jego definicji, znaczeniu oraz sposobom zarządzania nim.

Kapitał obrotowy – definicja

Kapitał pracujący to jeden z rodzajów kapitału obrotowego. Kapitał obrotowy to różnica między bieżącymi aktywami a bieżącymi zobowiązaniami. 

Bieżące zobowiązania obejmują m.in.:

• zobowiązania wobec dostawców (nieuregulowane rachunki za dostawy),
• wynagrodzenia dla pracowników,
• kredyty krótkoterminowe w bankach,
• zobowiązania wobec państwa (podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, opłaty).

 

Występuje kapitał obrotowy brutto i netto. Kapitał obrotowy brutto (majątek obrotowy) dotyczy całkowitej wartości aktywów obrotowych przedsiębiorstwa, czyli zasobów, które przedsiębiorstwo wykorzystuje w codziennej działalności (np. zapasy, należności, inwestycje). A czym jest kapitał obrotowy netto, czyli kapitał pracujący?

Kapitał pracujący – co to takiego?

Kapitał obrotowy netto, zwany również kapitałem pracującym, to nadwyżka aktywów obrotowych ponad zobowiązania krótkoterminowe lub różnica między kapitałem stałym a majątkiem trwałym. Wartości te obejmują jedynie te aktywa, które firma planuje wykorzystać w okresie do 12 miesięcy. Wśród nich znajdują się:

• zapasy (towary, materiały, półprodukty),
• należności krótkoterminowe (z tytułu dostaw i usług),
• inwestycje krótkoterminowe (środki pieniężne, pożyczki, udziały).

 

Kapitał pracujący staje się szczególnie istotny w sytuacjach kryzysowych, gdy przedsiębiorstwo może napotkać trudności z utrzymaniem płynności finansowej.

Znaczenie kapitału obrotowego

Kapitał obrotowy odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu płynności finansowej. Jest szczególnie ważny w sytuacjach, gdy klienci opóźniają płatności lub gdy przedsiębiorstwo ma problemy ze sprzedażą. Posiadanie odpowiedniego kapitału pracującego pozwala firmie na kontynuowanie działalności bez konieczności zaciągania kredytów oraz zabezpiecza ją przed finansowymi konsekwencjami kryzysów.

Dodatni kapitał obrotowy świadczy o marginesie wypłacalności, co umożliwia uregulowanie zobowiązań, nawet w trudnych warunkach.

Obliczanie wartości kapitału obrotowego netto

Kapitał pracujący można obliczyć na dwa sposoby: podejściem majątkowym i kapitałowym. Oba podejścia wykorzystują dane z bilansu przedsiębiorstwa.

Podejście majątkowe

Obliczenie kapitału obrotowego netto (KON) w tym podejściu odbywa się według wzoru:

[KON = Aktywa bieżące – Zobowiązania krótkoterminowe]

Podejście kapitałowe

W tej metodzie korzystamy z równania:

[KON = Kapitał stały – Aktywa trwałe]*

*kapitał stały to środki własne lub długoterminowe środki dłużne, zaś aktywa trwałe to nieruchomości, budynki, maszyny, urządzenia, pojazdy i inne środki niezbędne do prowadzenia działalności

Obie metody powinny prowadzić do identycznych wyników. W przypadku różnic, mogą one wynikać z niejednoznacznej klasyfikacji niektórych elementów bilansu.

Interpretacja wartości kapitału obrotowego netto

Wartość kapitału obrotowego netto interpretuje się przede wszystkim w kontekście jego poziomu:

• KON > 0: oznacza, że przedsiębiorstwo dysponuje aktywami obrotowymi, które są finansowane długoterminowym kapitałem, co stanowi zabezpieczenie w trudnych czasach;
• KON < 0: wskazuje na to, że zobowiązania bieżące przewyższają aktywa obrotowe, co może prowadzić do problemów z płynnością, choć nie zawsze jest to sytuacja krytyczna;
• KON jest zerowy: aktywa i zobowiązania bieżące są na tym samym poziomie, co sugeruje brak rezerw finansowych;

 

Kapitał pracujący może być efektem posiadania wyłącznie kapitałów własnych, mieszanką kapitałów własnych i obcych lub całkowicie obcych (długoterminowych). Korzystanie z długu, czyli z pożyczek i kredytów,  wiąże się jednak z kosztami odsetkowymi.

Zarządzanie kapitałem obrotowym

Zarządzanie kapitałem obrotowym ma na celu znalezienie równowagi między bezpieczeństwem przedsiębiorstwa a zyskownością działalności. Można je podzielić na cztery kluczowe elementy:

• Zarządzanie środkami pieniężnymi: utrzymywanie odpowiedniego poziomu gotówki, aby zaspokoić zobowiązania bez gromadzenia nadmiaru.
• Zarządzanie zapasami: optymalne zarządzanie zapasami, aby zaspokoić popyt i jednocześnie ograniczyć koszty magazynowania.
• Zarządzanie należnościami: regulowanie polityki kredytowej, aby zachęcać do zakupów, jednocześnie minimalizując ryzyko opóźnień w płatnościach.
• Zarządzanie długiem krótkoterminowym: odpowiedni dobór źródeł finansowania (np. pożyczki, faktoring), które zapewniają bezpieczeństwo i terminowość spłat.

 

Strategie zarządzania kapitałem pracującym

Właściwe zarządzanie kapitałem pracującym jest kluczowe dla funkcjonowania firmy. Istnieją trzy podstawowe strategie.

• Strategia agresywna polega na utrzymywaniu niskiego poziomu aktywów obrotowych względem bieżących zobowiązań. Choć niesie to ze sobą wysokie ryzyko, może również przynieść duże zyski, poprawiając rentowność, ale zmniejszając płynność finansową.
• Strategia konserwatywna, czyli utrzymywanie wysokiego poziomu aktywów obrotowych przy minimalizowaniu bieżących kosztów. Choć ta strategia wiąże się z niższym ryzykiem, to może również skutkować mniejszymi zyskami.
• Strategia umiarkowana stanowi pośrednie podejście między strategiami agresywną a konserwatywną, zachowując niewielką płynność finansową i umiarkowane koszty finansowania.

 

Kapitał obrotowy netto jest kluczowym elementem zarządzania finansami w przedsiębiorstwie. Jego odpowiednie monitorowanie i zarządzanie mają kluczowe znaczenie dla zachowania płynności finansowej oraz długoterminowej stabilności. Przedsiębiorcy powinni stosować strategie, które najlepiej odpowiadają ich sytuacji rynkowej oraz celom finansowym, aby skutecznie zarządzać swoimi zasobami i zapewnić rozwój firmy.

 

 

Zakupy ratalne stają się coraz bardziej popularnym sposobem finansowania dla przedsiębiorców, jednak przed podjęciem decyzji o takim rozwiązaniu, warto przeanalizować, jakie opcje oferują sklepy. Zanim zdecydujemy się na zakup sprzętu na firmę, należy upewnić się, że wybrany sklep oferuje raty na firmę na tych samych warunkach, co dla klientów indywidualnych.

Różnice w ofertach dla klientów indywidualnych i biznesowych

Niektóre sklepy mogą mieć odmienne zasady dotyczące zakupów ratalnych dla klientów biznesowych. W niektórych przypadkach przedsiębiorcy mogą spotkać się z wyższym oprocentowaniem lub brakiem ofert promocyjnych, takich jak raty z oprocentowaniem 0%.

Dlatego warto przed zakupem dokładnie zapoznać się z regulaminem sklepu oraz dostępnością opcji ratalnych. Wielu właścicieli firm nie zdaje sobie sprawy, że mogą być traktowane inaczej niż klienci indywidualni, co może prowadzić do nieporozumień i frustracji.

Jakie opcje mają przedsiębiorcy?

Co zrobić, gdy sklep nie oferuje sprzedaży ratalnej? Jest kilka innych opcji sfinansowania zakupów bez konieczności uiszczania za nie od razu całej płatności.

Raty na firmę w instytucji finansowej

Przedsiębiorcy mogą skorzystać z finansowania w instytucjach finansowych, takich jak banki czy instytucje udzielające pożyczek ratalnych dla firm. W takim przypadku, pieniądze przeznaczone są na zakup konkretnej rzeczy, a przedsiębiorca spłaca je w ratach, przekazując pieniądze bezpośrednio instytucji. To rozwiązanie daje większą elastyczność, a przedsiębiorca nie jest uzależniony od oferty konkretnego sklepu.

Przygotowując się do zaciągnięcia rat, warto przeanalizować swoją zdolność kredytową oraz ocenić, czy będziemy w stanie regularnie spłacać zobowiązanie. Ważne jest, aby nie przekraczać swojego budżetu i nie zadłużać się ponad miarę.

Faktoring jako alternatywa

Innym, coraz bardziej popularnym rozwiązaniem jest skorzystanie z faktoringu. Dzięki tej usłudze przedsiębiorca może dokonać zakupu, płacąc od razu całą kwotę, nawet jeśli aktualnie nie ma wystarczających środków. Wystarczy przekazać firmie faktoringowej fakturę z odroczonym terminem płatności, a faktor sfinansuje ją, przelewając pieniądze na konto przedsiębiorcy.

Dzięki temu przedsiębiorca nie musi czekać na wpływ środków, a może natychmiast sfinansować swoje zakupy. To świetne rozwiązanie dla firm, które potrzebują płynności finansowej, a jednocześnie chcą uniknąć długoterminowego zadłużania się.

Jak ująć raty w księgach rachunkowych?

Udało się uzyskać raty na firmę? Jak je zaksięgować?

Zasady księgowania zakupów ratalnych

Zakup ratalny powinien być ujęty w KPiR zgodnie z datą wystawienia faktury. Ważne jest, aby cała kwota zakupu została uwzględniona, niezależnie od tego, że płatność jest rozłożona na raty.

Z punktu widzenia księgowości, nie można uwzględniać miesięcznych rat w ewidencji, gdyż mogłoby to prowadzić do sztucznego zawyżenia kosztów. Jeśli jednak dokonano zakupów na raty z oprocentowaniem, przedsiębiorca ma prawo uwzględnić zapłacone odsetki jako koszt uzyskania przychodu, ale tylko po ich opłaceniu. Ważne jest, aby mieć odpowiednie dokumenty potwierdzające zapłatę odsetek. Przedsiębiorca powinien dokumentować te wydatki na podstawie harmonogramu spłat dostarczonego przez sprzedawcę.

Co zrobić, gdy sklep nie chce wystawić faktury VAT?

Bez faktury VAT nie można zaksięgować zakupów sfinansowanych ratami na firmę. Co zrobić, gdy sklep nie oferuje wystawienia faktury dla przedsiębiorców za zakupy ratalne?

Prawo do faktury

W sytuacji, gdy sklep odmawia wystawienia faktury VAT na firmę, warto wiedzieć, że ma taki obowiązek zgodnie z przepisami prawa. Właściwe rozliczenie zakupów ratalnych wymaga prawidłowo wystawionej faktury na dane działalności. Jeśli sprzedawca odmawia, warto domagać się swoich praw.

W Polsce obowiązek wystawienia faktury wynika z Ustawy o podatku od towarów i usług. Artykuł 106b tej ustawy jasno stwierdza, że podatnik VAT ma obowiązek wystawić fakturę, gdy sprzedaż, dostawa towarów lub świadczenie usług są dokonywane przez podatnika VAT na rzecz innego podatnika VAT lub osoby prawnej, która nie jest podatnikiem. Każdy dystrybutor czy autoryzowany sprzedawca ma zatem obowiązek wystawić fakturę VAT na firmę, jeśli zakup dotyczy działalności gospodarczej.

Zgłaszanie nieprawidłowości

Jeśli napotkamy trudności w uzyskaniu faktury VAT, warto zgłosić ten problem odpowiednim instytucjom, takim jak Urząd Skarbowy. Wiedza o swoich prawach to klucz do uniknięcia problemów i nieporozumień.

Zakupy ratalne mogą być korzystnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, jednak ważne jest, aby znać swoje prawa oraz obowiązki sprzedawców. Warto porównywać oferty, analizować warunki finansowania oraz być świadomym dostępnych alternatyw, takich jak faktoring czy pożyczka ratalna dla firm.