Małe firmy w 2019 rok wchodzą z nadzieją. I z problemami (RAPORT)

Rząd obiecuje egzekwowanie Konstytucji dla Biznesu i otwiera pierwsze oddziały Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Te działania nie powinny dziwić, gdyż małych i mikrofirm jest w Polsce 1,94 mln i stanowią aż 96 proc. wszystkich przedsiębiorstw. Do tego – jak pokazuje badanie SMEO i ERIF BIG – dla ponad połowy z nich prowadzenie firmy to ciągła walka z czasem lub nieuczciwymi kontrahentami.


W najnowszym badaniu “Bezpieczeństwo małych firm w Polsce” SMEO i ERIF BIG, wzięło udział ponad pół tysiąca polskich mikroprzedsiębiorców. Główny wniosek? Mali przedsiębiorcy  przyzwyczaili się do zaciągania długów. Chętnie pożyczają od znajomych oraz zaciągają różne formy kredytu.

– Raport pokazuje, że wyzwaniem jest oswojenie ich z bardziej zaawansowanymi i dopasowanymi do ich potrzeb metodami zabezpieczania gotówki dla firmy – mówi Michał Pawlik, prezes spółki SMEO – fintechu oferującego faktoring online.

Jedna trzecia przedsiębiorców narzeka na niespłacane w terminie faktury. W ciągu ostatnich dwóch lat aż 63 proc. firm nie uzyskało należności za wykonaną usługę. W ogóle nie otrzymało jej 27 proc. respondentów, a w przypadku 36 proc. przedsiębiorstw klient zapłacił tylko część pieniędzy.

Ten sam (dobry) wzrost, te same (złe) nawyki

“Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce” PARP-u podaje, że odsetek mikrofirm w strukturze wszystkich przedsiębiorstw wynosi ponad 96,2 proc. i systematycznie rośnie. Rośnie też udział przedsiębiorstw w tworzeniu PKB (z 71,1 proc. w 2008 roku do 74 proc. w 2015), w czym swój największy udział mają właśnie mikroprzedsiębiorstwa (30,5 proc.). – Charakteryzuje je niestety niska przeżywalność. Po pierwszym roku działalności znika średnio co trzecia z nich. Także w kolejnych latach ich sytuacja finansowa pozostaje relatywnie trudna – mówi Pawlik.

Mimo to 64 proc. właścicieli małych firm – jak wynika z badania SMEO – decyduje się zarządzać finansami na własną rękę. Co trzeci przedsiębiorca decyduje się na zewnętrzną firmę księgową, mniej niż co dziesiąty zatrudnia lub deleguje do tego pracownika.

Kryzys? Nie zapłacą dostawcom lub wezmą kredyt

Problemem polskich mikroprzedsiębiorstw jest niska świadomość, w jaki sposób profesjonalnie zarządzać finansami. W obliczu trudności finansowych właściciele najczęściej sięgają po prywatne środki na ratowanie firmy. Postępuje tak aż 34 proc. przebadanych. Kolejnych 20 proc. przyznaje, że pieniądze pożycza od znajomych. Co piąta firma popadająca w kłopoty opóźnia płatności wobec dostawców, czyli robi dokładnie to samo, czego sama doświadcza. Tyle samo decyduje się zaciągnąć kredyt. Inne metody stabilizowania i zabezpieczania finansów – takie, jak faktoring, usługi prawników lub windykatorów – stosowane są przynajmniej dwukrotnie rzadziej.

Ale zamiast reagować na kryzysy, można by im przeciwdziałać. Polskie firmy tego nie robią. Przykład? Co czwarta nie sprawdza przed rozpoczęciem współpracy, czy ich nowy kontrahent w ogóle istnieje.

Jaki będzie 2019 rok?

Trwają prace nad organizacją pracy Biura Rzecznika MŚP. Przedsiębiorcy z czterech pierwszych województw (małopolskiego, podkarpackiego, śląskiego i świętokrzyskiego) mają możliwość skorzystać z pomocy prawnej w Krakowie, a w środę (19 grudnia) otwarto warszawską placówkę. Biuro chwali się interwencją w sprawie głośnej prowokacji urzędniczek skarbówki z Bartoszyc, w której dwie pracownice urzędu wymieniły u mechanika żarówkę za 10 zł, po czym nałożyły wysoką karę za niewystawienie paragonu. O tym, czy mikroprzedsiębiorstwa faktycznie skorzystają na działalności Biura, przekonamy się wkrótce.

W grudniu podpisany został przez Prezydenta RP tzw. “Pakiet MŚP”, likwidujący obowiązek okresowych szkoleń BHP dla blisko 6 mln pracowników administracyjno-biurowych czy umożliwiający wliczanie pracę małżonka w koszty uzyskania przychodu. Część specjalistów zwraca jednak uwagę na to, że większość proponowanych działań w większym stopniu wpływa na działalność średnich firm, a nie tych mikro – zatrudniających mniej niż 9 osób, a bardzo często niezatrudniających nikogo.

Jesteśmy przekonani, że wszelkiego rodzaju nowe instrumenty prawne, w które wyposażeni będą polscy przedsiębiorcy czy nowe instytucje wspierające przedsiębiorców, są potrzebne. Jednakże do skutecznej walki z pojawiającymi się problemami finansowymi potrzebne są szersze zmiany systemowe. Dobry kierunek wyznacza w tym zakresie Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, które aktualnie konsultuje projekt o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. To pakiet zmian w kilku regulacjach (m.in. w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych czy szeregu ustaw podatkowych), które zmierzają do przeciwdziałania zjawisku zatorów płatniczych. Ważnym przy tym jest, aby projektodawcy wsłuchiwali się w głos przedsiębiorców. Ci najlepiej wiedzą, jakie instrumenty są im niezbędne, aby walka z problemami płynności finansowej była skuteczna. Stąd jako KPF systematycznie zbieramy takie postulaty od naszych firm członkowskich, które następnie przekazujemy projektodawcom dla celów merytorycznej dyskusji nad kształtem przyszłych regulacji w tym obszarze

– mówi Marcin Czugan, wiceprezes Zarządu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.Odpowiedzialność spoczywa też na instytucjach finansowych.

Rosnąca liczba mikrofirm, ich potencjał rozwoju oraz niezagospodarowane potrzeby powinny skłonić sektor nowoczesnych usług finansowych do podjęcia intensywniejszych wysiłków mających na celu dostosowanie produktów finansowych do oczekiwań tej niezwykle różnorodnej i ważnej grupy przedsiębiorców. Jako nowoczesny faktor oferujemy wszystkie nasze działania przez internet, z maksymalnie uproszczonymi zasadami i brakiem biurokracji. Otworzyliśmy właśnie możliwość finansowania faktur dla startupów – czyli wszystkich przedsiębiorstw od pierwszego dnia ich powstania

– mówi Michał Pawlik, prezes SMEO.

Badanie “Bezpieczeństwo finansowe małych firm w Polsce” zostało przeprowadzone w sierpniu 2018 roku z zastosowaniem metody CAWI (Computer-Assisted Web Interview). Zrealizowano łącznie 527 wywiadów z właścicielami lub współwłaścicielami mikrofirm zarejestrowanych na terenie Polski. W ankietach pytano o sytuację finansową firmy w ciągu ostatnich dwóch lat działalności.